Seagame 33
Crystal Palace
Khí hậu khắc nghiệt đang trở thành thách thức lớn đối với các sự kiện thể thao toàn cầu, buộc những nhà tổ chức phải xem xét lại thời điểm thi đấu truyền thống. Những kỳ World Cup, Thế vận hội hay giải điền kinh có thể phải điều chỉnh lịch trình để thích ứng với tình trạng nhiệt độ tăng cao và các hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng phổ biến. FIFA cùng nhiều tổ chức thể thao khác đang mở rộng cuộc tranh luận không chỉ về giải pháp tạm thời mà còn về sự thay đổi lâu dài nhằm bảo đảm an toàn cho vận động viên và người hâm mộ.
Từ một ý tưởng tưởng như phi thực tế, việc tổ chức các trận chung kết World Cup vào dịp Giáng sinh hoặc đêm Halloween giờ đây đã trở thành chủ đề được bàn thảo một cách nghiêm túc. Sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu khiến những khung giờ và mùa thi đấu truyền thống trở nên khó khăn hơn, làm dấy lên nhu cầu tìm kiếm lựa chọn linh hoạt hơn. Chủ tịch FIFA Gianni Infantino từng chia sẻ tại đại hội nhóm các câu lạc bộ châu Âu rằng giải đấu lớn nhất hành tinh có thể chuyển sang tháng 3 hoặc tháng 10 để tránh những tháng quá nóng hoặc bị trùng với những sự kiện văn hóa, tôn giáo quan trọng như Ramadan.
Khí hậu khắc nghiệt đang là vấn đề cấp bách của tất cả các môn thể thao
FIFA đang đứng trước quyết định lớn liên quan đến World Cup 2034 được dự kiến tổ chức tại Ả Rập Xê Út. Thời điểm tổ chức giải không thể đặt vào tháng 11 hoặc 12 như năm 2022 do trùng với tháng Ramadan, đồng thời khí hậu nóng bức ở mùa hè cũng gây nhiều khó khăn. Infantino nhấn mạnh rằng đây không chỉ là chuyện của một kỳ World Cup cụ thể mà là bài toán tổng thể cho bóng đá toàn cầu. Thậm chí ngay cả tại châu Âu, tháng 7 được ghi nhận là rất nóng, khiến các đội tuyển và vận động viên phải chịu áp lực lớn về sức khỏe.
Song song đó, Chủ tịch Liên đoàn điền kinh thế giới Sebastian Coe cũng lên tiếng cảnh báo về tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đối với các môn đòi hỏi sức bền như marathon. Ông thừa nhận nhiều nội dung có thể sẽ phải tách khỏi lịch thi đấu truyền thống để diễn ra ở thời điểm mát mẻ hơn trong năm. Đây là bước đi gần như không thể tránh khỏi bởi điều kiện thời tiết cực đoan ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe vận động viên và chất lượng thi đấu.
Đội tuyển Anh trải qua cú sốc nhiệt tại World Cup 2022
Ủy ban Olympic quốc tế cũng đang xem xét khả năng điều chỉnh khoảng thời gian tổ chức Thế vận hội mùa hè vốn được quy định từ ngày 15/7 đến 31/8 từ năm 2003 nhằm phù hợp với lịch phát sóng và thi đấu. Tuy nhiên, với những thay đổi về điều kiện khí hậu, việc duy trì khung thời gian này có thể không còn phù hợp, nhất là khi chỉ cần vài ngày nắng nóng gay gắt cũng đủ gây nguy hiểm cho vận động viên.
Không chỉ vậy, Phó chủ tịch FIFA Victor Montagliani mới đây đã cảnh báo rằng một số trận đấu thuộc khuôn khổ World Cup 2026 có thể phải diễn ra vào những khung giờ muộn hơn để tránh nhiệt độ cao nhất trong ngày. Nghiên cứu từ Football for Future và Common Goal đã chỉ ra rằng trong số 16 sân vận động tại Mỹ, Canada và Mexico dùng cho World Cup, có tới 10 sân đối diện rủi ro rất cao liên quan đến sốc nhiệt.
Giải đấu FIFA CWC 2025 chứng kiến nhiều cầu thủ kiệt sức vì nóng
Báo cáo “Pitches in Peril” chỉ ra rằng hầu hết các sân trên đều vượt ngưỡng an toàn khi phải đối mặt ít nhất ba mối nguy hiểm lớn: nắng nóng cực đoan, lượng mưa lớn làm mất khả năng thi đấu của mặt sân và nguy cơ ngập lụt cao. Thực tế tại Club World Cup mở rộng tổ chức ở Mỹ gần đây đã chứng kiến nhiều trận đấu phải tạm ngưng vì nắng nóng gay gắt và giông bão kéo dài. Các cầu thủ như Jude Bellingham hay Enzo Fernandez từng trải qua cảm giác chóng mặt và kiệt sức do nhiệt độ cao.
Trước đó cũng từng xảy ra trường hợp thương tâm khi một nữ cầu thủ trẻ tuổi tại Mexico tử vong vì nghi ngờ bị sốc nhiệt khi thi đấu dưới điều kiện thời tiết bất lợi. Trong quá khứ, tuyển thủ Anh Rachel Daly phải nhập viện do kiệt sức vì nóng ở Mỹ và sau đó kêu gọi FIFA tránh xếp lịch thi đấu vào giờ cao điểm nhiệt độ trong ngày. Trên lĩnh vực quần vợt, tay vợt Holger Rune cũng cảnh báo về nguy cơ tử vong nếu các giải tiếp tục diễn ra trong môi trường thời tiết ngày càng khắc nghiệt.
Tay vợt Holger Rune cảnh báo sẽ có người tử vong vì sức nóng trên sân thi đấu
Thế vận hội Los Angeles năm 2028 cũng chịu ảnh hưởng đáng kể từ biến đổi khí hậu khi khu vực này đang chịu tác động từ cháy rừng liên tục và nhiệt độ cao bất thường. Báo cáo “Rings of Fire” của Hiệp hội thể thao bền vững Anh đã cảnh báo rằng vận động viên có thể đối mặt với nguy cơ sốc nhiệt dẫn đến tổn thương đa cơ quan kéo dài nếu không có biện pháp thích ứng kịp thời.
Ở Anh – quốc gia đồng đăng cai Euro 2028 và World Cup nữ năm 2035 – dữ liệu khí tượng cho thấy xu hướng gia tăng nhiệt độ cùng biến động lượng mưa mạnh khi diễn ra các sự kiện thể thao lớn. Chương trình mô phỏng thời tiết Wimbledon năm 2059 do Met Office thực hiện dự báo nhiệt độ trong tháng 7 có thể lên đến mức 40 độ C khiến nhiều khán giả gặp tình trạng ngất xỉu hoặc cần cấp cứu do say nắng.
Không chỉ bóng đá hay điền kinh, các môn thể thao khác cũng đang phải đối mặt với thử thách tương tự. Giải đua F1 ở Singapore từng được mô tả là “nguy hiểm vì nóng”. Giải quần vợt Wimbledon gần đây cũng ghi nhận nhiều trường hợp khách tham dự bị sốc nhiệt. Bóng bầu dục Rugby thì đứng trước nguy cơ sụt giảm diện tích sân thi đấu do nước biển dâng nếu nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng ở mức hai độ C.
Thời tiết hiện nay đang biến đổi ngày một cực đoan
Những ví dụ này khiến câu hỏi về việc điều chỉnh lịch thi đấu lâu dài trở nên cấp thiết nhưng cũng rất phức tạp. Việc đưa World Cup sang tháng 3 hoặc tháng 10 sẽ gặp nhiều phản ứng bởi lịch bóng đá hiện đã quá chật chội với hàng loạt giải đấu lớn nhỏ chen chúc nhau quanh năm. Nếu tránh những tháng nóng nhất thì các giải khác sẽ bị dồn vào giai đoạn còn lại vốn cũng có nhiều rủi ro về thời tiết.
Tiến sĩ Madeleine Orr – chuyên gia sinh thái thể thao tại Đại học Toronto – cho rằng việc lùi lịch thi đấu chỉ là phần nhỏ trong tổng thể giải pháp thích ứng biến đổi khí hậu. Bà đề xuất ưu tiên chọn quốc gia đăng cai có khí hậu ôn hòa hơn, sử dụng sân vận động mái che hoặc thiết kế tạo bóng râm hiệu quả nhằm giảm tác động trực tiếp của ánh nắng mặt trời lên người chơi và khán giả.
Ngoài ra, bà nhấn mạnh cần xây dựng quỹ ngày dự phòng để hoãn hoặc dời trận khi thời tiết không thuận lợi nhằm bảo vệ sức khỏe vận động viên. Lịch thi đấu hiện đã kín mít suốt cả năm nên việc tạo ra khoảng trống để linh hoạt ứng phó tình huống bất thường là vô cùng cần thiết nếu muốn duy trì chất lượng giải đấu và an toàn con người.
Cuối cùng, tiến sĩ Orr lưu ý yếu tố quyết định vẫn nằm ở doanh thu kinh tế bởi lợi ích tài chính luôn chi phối mọi quyết định trong lĩnh vực thể thao đỉnh cao hiện nay. Khi các bên đều thừa nhận điều này thì mới dễ dàng tìm ra cách dung hòa giữa yếu tố an toàn khí hậu và mục tiêu lợi nhuận tài chính nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp giải trí thể thao trong tương lai.
Trong bối cảnh các báo cáo khoa học liên tục cảnh báo về tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu thì câu hỏi không còn là liệu ngành thể thao có bị ảnh hưởng hay không mà chính là liệu nó có đủ nhanh chóng thay đổi để thích nghi kịp với thực tế ngày càng khắc nghiệt hay không.
