SEA Games 33
Crystal Palace
Ngay sau thành công của Cách mạng tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhanh chóng đặt trọng tâm phát triển thể dục thể thao trong nước.
Vào ngày 30/1/1946, Người ký Sắc lệnh số 14 thành lập Nha Thể dục Trung ương trực thuộc Bộ Thanh niên. Chỉ vài tháng sau, ngày 27/3/1946, trong bài kêu gọi đăng trên báo Cứu quốc, Bác Hồ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rèn luyện thể lực đối với mỗi người dân với lời kêu gọi: “Tôi mong đồng bào ta ai cũng gắng tập thể dục”, bởi sức khỏe là yếu tố then chốt giúp dân chủ vững mạnh và xây dựng đất nước mới.
Bóng đá là môn thể thao được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm. Ngày 8/3/1946, Bác có mặt tại sân SEPTO (sau này là sân Hàng Đẫy) để dự lễ khai mạc hội khỏe do thanh niên tổ chức. Tại đây, Người đã thực hiện nghi thức đá bóng danh dự thay cho tiếng còi khai cuộc, đánh dấu một sự kiện lịch sử không thể quên của bóng đá Hà Nội thời kỳ đầu độc lập.
Một dấu mốc quan trọng khác là trận đấu bóng đá lịch sử giữa đội tuyển Việt Nam và đội thủy thủ Pháp trên chiến hạm Dumont d’Urville vào ngày 20/10/1946 tại Hải Phòng. Sau chuyến hành trình dài hơn một tháng từ Pháp về Việt Nam để đàm phán, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có buổi nói chuyện ngắn ngay trên sân bóng Phố Ga với cán bộ và nhân dân địa phương. Ngay sau đó, Người đề nghị tổ chức trận giao hữu bóng đá nhằm thể hiện thiện chí hòa bình giữa hai bên.
Tuyển bóng đá Liên quân Hải Phòng năm 1946, ảnh của nhà văn Đặng Vương Hưng được cố danh thủ Nguyễn Lan cung cấp
Dù các cầu thủ Việt Nam khi ấy có vóc dáng thấp bé và tập hợp khá gấp rút, họ vẫn trình diễn kỹ thuật điêu luyện làm nên thế trận cân bằng với đội thủy thủ Pháp. Kết quả chung cuộc hòa 1-1 phản ánh tinh thần giao lưu thân thiện mà hai bên hướng đến, tránh những căng thẳng không đáng có trong hoàn cảnh lịch sử đầy biến động.
Cựu danh thủ Trần Duy Long từng chia sẻ rằng bóng đá rất được yêu thích tại Việt Nam thời kỳ đó mặc dù còn nhiều khó khăn. Trong giai đoạn kháng chiến toàn quốc chưa kết thúc, phong trào bóng đá phải tạm dừng rồi mới phục hồi mạnh mẽ khi hòa bình được thiết lập và Thủ đô được tiếp quản. Thanh niên lúc bấy giờ vừa học tập vừa tích cực tham gia lao động xây dựng sân bãi như đào đất, dọn cỏ để tạo điều kiện luyện tập bóng đá.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng dự khán trận khai trương sân Hàng Đẫy giữa đội tuyển Phnôm Pênh (Campuchia) với đội tuyển Hải Phòng.
Thời kỳ này, đa số cầu thủ đều chơi chân đất vì thiếu thốn giày dép chuyên dụng. Mặc dù vậy, niềm đam mê và nhiệt huyết tuổi trẻ đã giúp họ duy trì phong trào sôi nổi. Năm 1954 đánh dấu sự kiện lần đầu tiên sau ngày giải phóng xuất hiện các đội hình chơi bóng mang giày trên sân Hàng Đẫy trước hơn nghìn khán giả.
Cũng trong năm 1954, báo chí đã đề xuất tổ chức Giải thưởng Bóng tròn dành cho thanh niên nhằm thúc đẩy phong trào thi đua học tập kết hợp rèn luyện thể chất. Giải đấu thu hút 16 đội tham gia tranh tài trong suốt hơn hai tháng và kết thúc với chức vô địch thuộc về đội Tiếng Chuông. Chiếc bình pha lê – phần thưởng cao quý do thanh niên Cộng hòa Dân chủ Đức trao tặng – đã được trao tận tay đại diện đội thắng cuộc tại Hà Nội.
Thành công của giải đã trở thành nền móng để ra đời Giải bóng đá Hòa Bình năm 1955 – tiền thân của giải hạng A miền Bắc – dù đất nước bước vào giai đoạn kháng chiến chống Mỹ đầy gian nan. Nhà nước vẫn duy trì chú trọng phát triển thể thao nói chung và bóng đá nói riêng với các lớp huấn luyện quốc gia do chuyên gia Xô Viết đảm nhiệm cùng sự tham dự thường xuyên các giải đấu quốc tế mang tính đối ngoại quan trọng.
Năm 1960, giải đấu Việt – Trung – Triều – Mông được tổ chức tại Việt Nam trên sân vận động Hàng Đẫy tạo nên nhiều khoảnh khắc đáng nhớ cho người hâm mộ. Danh thủ Trần Duy Long từng ghi bàn quyết định trong trận gặp Trung Quốc khiến không khí sân vận động như vỡ òa cảm xúc. Những nữ sinh viên được phân công nhiệm vụ thả bóng bay trong lễ bế mạc cũng không kìm nén được niềm vui mà bật nhảy ăn mừng cùng toàn bộ khán giả.
Trong những năm tháng ác liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ, các cầu thủ đội tuyển quốc gia vẫn kiên cường luyện tập tại trường huấn luyện Nhổn bên cạnh việc đào hầm trú ẩn quanh sân. Mỗi lần báo hiệu máy bay địch xuất hiện trên bầu trời Hà Nội là họ phải nhanh chóng xuống hầm tránh bom rồi mới tiếp tục thi đấu khi an toàn trở lại.
Điều kiện vật chất thiếu thốn nghiêm trọng thời đó khiến các cầu thủ phải tự chế giày đinh bằng cách lấy đinh guốc phụ nữ gọt lại rồi đóng ngược lên đế giày để tăng độ ma sát khi thi đấu. Sau những trận đấu, đôi tất của họ thường nhuốm đầy máu do bị đinh đâm lên chân. Một đôi giày thương hiệu Ngọc Liên thời ấy được xem là cực phẩm hiếm hoi nhưng cũng chỉ đủ dùng vài trận rồi hư hỏng.
“Trước đây điều kiện khó khăn, thiếu thốn đủ bề nhưng anh em cầu thủ vẫn ra sân với tinh thần cao ngất, cống hiến hết mình vì màu cờ sắc áo và người hâm mộ”, cựu tuyển thủ Trần Duy Long bày tỏ suy nghĩ sâu sắc về các thế hệ đàn anh đi trước. Ông hy vọng những thế hệ tiếp nối sẽ lấy đó làm động lực thi đấu hết mình trên mọi đấu trường để đem về vinh quang cho Tổ quốc.
Bóng đá Việt Nam ngày nay không chỉ thống trị ở khu vực Đông Nam Á mà còn mạnh dạn cạnh tranh ngang hàng tại những giải đấu lớn như Asian Cup hay vòng loại World Cup. Với truyền thống hơn tám thập kỷ xây dựng và phát triển kể từ thuở lập nước dưới sự định hướng quan trọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tương lai môn thể thao vua ở Việt Nam hứa hẹn sẽ ngày càng sáng lạn cả ở đội tuyển nam lẫn nữ.
