Trong lịch sử võ thuật Quảng Đông, những nhân vật như Hoàng Phi Hồng, Diệp Vấn và Lý Tiểu Long không chỉ là những tên tuổi lừng danh mà còn gắn bó với nhau qua một mối quan hệ thầy trò và truyền thừa võ học đặc sắc. Mối quan hệ này được xây dựng dựa trên nền tảng của các hệ phái Nam Thiếu Lâm và các dòng võ truyền thống phát triển ở miền Nam Trung Quốc, tạo nên sự kết nối chặt chẽ giữa các thế hệ võ sư tài ba.
Hệ thống võ thuật truyền thống Quảng Đông có nhiều thế hệ võ sư nổi bật, trong đó Nam Thiếu Lâm nổi danh với nhóm “Thiếu Lâm Thập Hổ”, gồm những cao thủ xuất sắc như Hồng Hy Quan và Phương Thế Ngọc. Những nhân vật này được xem là lớp võ sư thuộc thế hệ thứ hai sau Ngũ Lão – nhóm năm vị thiền sư khởi xướng và phát triển võ thuật Nam Thiếu Lâm. Võ sư Lục A Thái đã thu nhận đệ tử Hoàng Kỳ Anh, góp phần hình thành nên Quảng Đông Thập Hổ – nhóm mười võ sĩ danh tiếng tiếp nối dòng võ học tại Quảng Đông, trong đó có những cái tên như Lương Khôn và Tô Hắc Hổ.

Hoàng Phi Hồng có mối quan hệ sâu xa với Diệp Vấn và Lý Tiểu Long
Hoàng Phi Hồng là con trai của Hoàng Kỳ Anh, được truyền thụ võ công bởi Lương Khôn và trở thành bậc thầy kiệt xuất của Hồng quyền – một nhánh lớn của Nam quyền. Trong khi đó, đệ tử xuất sắc nhất của Hoàng Phi Hồng là Lâm Thế Vinh, người sáng lập môn phái Hổ hạc nổi tiếng với “Hổ hạc tứ đại kim cương”, tiếp tục truyền lại kiến thức cho nhiều thế hệ sau như Lưu Trạm – cha của đạo diễn võ thuật nổi tiếng Lưu Gia Lương. Điều này thiết lập một chuỗi liên kết rõ ràng từ thế hệ đi trước đến thế hệ trẻ hơn trong hệ thống võ học truyền thống Quảng Đông.
Từ phía khác, nhóm Ngũ Mai sư thái – một trong năm vị thiền sư khai sáng thuộc Ngũ Tổ Nam Thiếu Lâm – đã thu nhận nữ đệ tử Nghiêm Vịnh Xuân. Nghiêm Vịnh Xuân chính là người sáng lập ra Vịnh Xuân quyền nổi tiếng sau này. Võ công này lần lượt được truyền qua nhiều đời như chồng bà là Lương Bác Trù, rồi đến Lương Lan Quế, Hoàng Hoa Bảo, cho tới Lương Tán – người được coi là tổ sư hiện đại của môn phái. Chính ông đã phát triển và phổ biến rộng rãi Vịnh Xuân quyền, truyền dạy cho con trai mình là Lương Bích cùng đệ tử Trần Hoa Thuận.

Quảng Đông Thập Hổ từng được đưa lên phim
Diệp Vấn chính thức bái Trần Hoa Thuận làm sư phụ chính và cũng nhận sự chỉ điểm từ Lương Bích, dẫu gia nhập môn phái muộn nhưng ông được xem là “nhập thất đệ tử” của nhánh này. Xét về tầng lớp võ học Quảng Đông theo thứ tự thế hệ thì Hoàng Phi Hồng và Lương Tán thuộc thế hệ thứ tư; Diệp Vấn thuộc thế hệ thứ sáu và Lý Tiểu Long cùng Lưu Gia Lương thuộc thế hệ thứ bảy. Như vậy, Diệp Vấn đứng ở vị trí tiểu bối so với Hoàng Phi Hồng, trong khi Lý Tiểu Long lại gần đồng lứa với ông. Có thể ví von rằng Diệp Vấn thuộc thế hệ cháu chắt của huyền thoại Hoàng Phi Hồng.
“Nam Thiếu Lâm” là khái niệm dùng để chỉ các ngôi chùa ở Phúc Kiến thường được xem như chi nhánh phía Nam của Thiếu Lâm Tung Sơn, được xem là cái nôi võ thuật miền Nam Trung Quốc, mặc dù chưa có bằng chứng lịch sử chính thức xác nhận điều này mà chủ yếu dựa trên truyền thuyết và giai thoại cuối thời Thanh. Theo tư liệu ghi nhận, chùa Nam Thiếu Lâm ở Tuyền Châu được xây dựng từ thời nhà Đường và phát triển mạnh dưới hai triều đại Tống với hơn 1.300 năm lịch sử.

Lý Liên Kiệt từng thủ vai Hồng Hy Quan
Chùa Nam Thiếu Lâm trải qua nhiều biến cố lớn như bị phá hủy năm 907, bị thiêu rụi năm 1276 và bị đốt cháy vào năm 1763 dưới triều đại nhà Thanh. Sau những tai biến này, Thiền sư Chí Thiện đã truyền bá võ học xuống vùng Quảng Đông, đặt nền móng cho sự phát triển phong trào Nam quyền mạnh mẽ. Ông được đánh giá là người có công lớn nhất trong việc thống nhất và phát triển võ lâm miền Nam Trung Quốc cũng như ảnh hưởng sâu rộng đến các danh sư như Hồng Hy Quan – người sáng lập ra môn phái Hồng quyền hùng mạnh với các kỹ thuật độc đáo.

Hoàng Phi Hồng là cao thủ Hồng Quyền
Hồng quyền nổi bật với bộ ba kỹ thuật “tam bảo” gồm Công tự phục hổ quyền mang tính cương mãnh, Thiết tuyến quyền tập trung sức mạnh nội công và quyền thuật đặc trưng kết hợp uy lực hổ với sự linh hoạt của hạc gọi là Hổ hạc song hình quyền. Hoàng Phi Hồng không chỉ tiếp nhận mà còn hoàn thiện phiên bản đầy đủ của môn phái này với những chiêu thức độc đáo như Vô ảnh cước, Phi thùy hay Ngũ lang bát quái côn. Cùng vợ mình là Mạc Quế Lan, ông đã đóng góp thêm vào sự phát triển rực rỡ của Mạc quyền.

Hình tượng Ngũ Mai sư thái trên phim ảnh
Đệ tử ưu tú nhất của Hoàng Phi Hồng là Lâm Thế Vinh đã tạo ra môn phái riêng biệt mang tên Hổ hạc vào thời kỳ sau này, thu hút lượng đệ tử đông đảo lên tới hàng vạn người. Dòng võ học do ông truyền lại vẫn tồn tại lâu dài thông qua các nhân vật kế nhiệm như Triệu Chí Lăng – người giúp lan tỏa bộ môn ra toàn cầu với hơn 200 nghìn học viên. Cùng lúc đó, Quảng Đông còn sở hữu “ngũ đại danh quyền” bao gồm các trường phái nổi bật: Hồng quyền, Lưu quyền, Thái quyền, Lý quyền và Mạc quyền bên cạnh nhiều môn phái danh tiếng khác như Thái lý Phật quyền hay Vịnh Xuân Quyền.