SEA Games 33
Crystal Palace
Trong suốt ba thập kỷ qua, câu nói “Thành bại tại thầy ngoại” vẫn được nhắc đến như một định lý không thể phủ nhận ở các đội tuyển quốc gia Việt Nam. Lịch sử bóng đá nước nhà cho thấy, những huấn luyện viên bản địa gần như chưa từng đạt được thành công đáng kể, dù chỉ là tương đối. Tình trạng này cũng lặp lại ở cấp độ câu lạc bộ, nơi các ngoại binh đóng vai trò quyết định trong khi cầu thủ nội thường giữ vị trí phụ trợ. Điều này cho thấy bóng đá Việt Nam cùng khu vực Đông Nam Á đang cần phải tìm ra sự cân bằng tinh tế giữa nguồn lực nội địa và ngoại lực để phát triển bền vững.
Tuy nhiên, không phải ngôi sao lớn nào cũng thích hợp và thành công khi đặt chân đến Đông Nam Á, dù là trên cương vị cầu thủ hay huấn luyện viên. Nhiều tên tuổi đình đám thế giới khi chuyển sang làm thầy đều không đạt được những danh hiệu đáng kể tại đây. Họ thường đến với vai trò truyền tải kinh nghiệm và kỹ thuật nhưng lại thiếu sự thích nghi với môi trường bóng đá đặc thù của khu vực.
Harry Kewell – huyền thoại của giải Ngoại hạng Anh và đội tuyển Australia khi còn thi đấu – là một ví dụ điển hình cho sự kỳ vọng từ ban lãnh đạo các câu lạc bộ Đông Nam Á. Dù sở hữu danh tiếng và tài năng nổi bật, Kewell vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc khẳng định mình trên cương vị huấn luyện viên tại V-League. Xét về tầm vóc khu vực, ông chỉ chịu đứng sau Patrick Kluivert của đội tuyển Indonesia về độ ảnh hưởng và danh tiếng, song con đường thành công của họ vẫn còn nhiều thử thách phía trước.
Bóng đá Đông Nam Á từng đón nhận nhiều huấn luyện viên uy tín đến từ các nền bóng đá phát triển như Peter Reid, Bryan Robson, Sven-Goran Erikson hay Falko Goetz. Tuy nhiên, dù mang trong mình kinh nghiệm và sự am hiểu sâu rộng về bóng đá chuyên nghiệp, họ cũng chưa từng đoạt lấy bất cứ danh hiệu nào tại khu vực này. Ngược lại, những HLV ít tên tuổi hơn như Henrique Calisto, Park Hang Seo hay Kim Sang Sik lại gặt hái được thành quả nhờ sự kiên trì thích ứng và coi Đông Nam Á như mảnh đất lập nghiệp thay vì chỉ đơn thuần là nơi truyền đạt kiến thức.
Bản chất bóng đá ở các quốc gia đang phát triển hoặc vùng trũng như Đông Nam Á vẫn còn nhiều hạn chế về mặt tổ chức và chuyên môn. Thậm chí trong thời đại số hiện nay, việc áp dụng cứng nhắc các phương pháp hiện đại vào môi trường bóng đá chưa thực sự chuyên nghiệp gây ra mâu thuẫn lớn. Harry Kewell với phong cách chỉ đạo Tây Âu và hình ảnh đẹp mắt, dù rất cuốn hút trên sân cỏ khi còn thi đấu, vẫn phải đối mặt với thử thách lớn trong việc thích nghi với điều kiện tập luyện và sinh hoạt còn hạn chế tại Việt Nam.
HLV Kewell có sự nghiệp cầu thủ lừng lẫy nhưng chưa có được danh hiệu nào khi chuyển sang huấn luyện
CLB Hà Nội – một trong những đội bóng thành công nhất kỷ nguyên V-League – cũng không hoàn toàn đáp ứng tiêu chí chuyên nghiệp theo chuẩn quốc tế. Cơ sở vật chất phục vụ tập luyện và sinh hoạt của đội bóng này qua gần hai thập kỷ vẫn còn nhiều thiếu sót: hệ thống điện nước không ổn định, phòng ốc cũ kỹ với môi trường làm việc không đạt chuẩn chuyên nghiệp. Những yếu tố này phần nào lý giải vì sao dù tài năng ngoại binh góp mặt đông đảo nhưng đội bóng vẫn gặp khó khăn trong việc duy trì thành tích ổn định lâu dài.
Giống như Patrick Kluivert trước đó, Harry Kewell đã tạo nên sức hút truyền thông mạnh mẽ ngay từ đầu hành trình dẫn dắt đội bóng mới. Tuy nhiên, để duy trì thành công lâu dài và thực sự chinh phục môi trường bóng đá mà ông đang làm việc lại không hề đơn giản. Sự hòa nhập cùng cái nhìn thực tế về điều kiện địa phương đóng vai trò then chốt quyết định kết quả cuối cùng.
“Ông ấy là huyền thoại mà thế hệ chúng tôi luôn ngưỡng mộ. Chúng tôi ủng hộ hết mình và hi vọng ông sẽ mang lại thành tích tốt cho đội bóng,” đội trưởng CLB Hà Nội Nguyễn Văn Quyết chia sẻ ngắn gọn trong cuộc tiếp xúc cùng tân HLV Harry Kewell. Lời chúc may mắn ấy cũng đồng thời gửi gắm niềm tin vào thành công của một chiến lược gia trẻ tuổi ở vùng đất còn nhiều trở ngại.
Kết quả cuối cùng sẽ phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố bên cạnh tài năng cá nhân của nhà cầm quân ngoại quốc. Thật khó để đạt được thành công nếu thiếu đi sự hòa hợp giữa khả năng thích ứng, môi trường làm việc cũng như may mắn cần thiết. Với những trải nghiệm vừa qua của các HLV trẻ như Harry Kewell, có thể thấy rằng “thành bại tại thầy ngoại” còn gắn liền với cả hành trình nỗ lực không ngừng nghỉ nhằm vượt qua thử thách đặc thù của bóng đá Đông Nam Á.
