Crystal Palace
Vào tháng 11 năm 2017, tại một phòng xử án giản đơn ở Brooklyn, New York, ba cựu quan chức bóng đá Nam Mỹ từng quyền lực đã phải đối mặt với phiên tòa lịch sử. Họ vốn quen sống trong xa hoa với những khách sạn đẳng cấp và chuyến bay riêng, nhưng giờ đây chỉ còn lặng lẽ nghe cáo trạng về các tội danh nghiêm trọng. Đây là hậu quả tiếp nối sau hơn hai năm từ vụ bắt giữ gây chấn động tại Zurich, sự kiện đã làm lung lay nền tảng tưởng chừng bất khả xâm phạm của FIFA dưới thời Sepp Blatter.
Ba cựu lãnh đạo phải ra hầu tòa gồm Jose Maria Marin – từng giữ chức chủ tịch Liên đoàn bóng đá Brazil; Juan Angel Napout – cựu chủ tịch Liên đoàn bóng đá Nam Mỹ (CONMEBOL); và Manuel Burga – cựu chủ tịch Liên đoàn bóng đá Peru. Họ bị cáo buộc liên quan đến các hành vi rửa tiền và nhận hối lộ hàng triệu USD trong thương vụ bán bản quyền truyền hình các giải đấu hàng đầu như Copa America. Tuy nhiên, điểm mấu chốt không nằm ở họ mà là danh sách 23 quan chức và giám đốc marketing khác đã thừa nhận tội lỗi trước đó – những mắt xích domino đầu tiên khiến cả hệ thống tham nhũng khổng lồ sụp đổ.
Trước ngày xét xử, giới chức Mỹ đã nắm trong tay lời khai nhận phạm của nhiều nhân vật quyền lực từng được xem là tương lai của FIFA. Nổi bật trong số này là Jeffrey Webb – nguyên chủ tịch Liên đoàn bóng đá Bắc, Trung Mỹ và Caribbean (CONCACAF), người kế nhiệm Jack Warner và từng được Blatter ưu ái. Alfredo Hawit – nối tiếp Webb cũng sa ngã chỉ vì khoản hối lộ 250.000 USD cùng hai con trai của “ông trùm” CONCACAF Jack Warner cũng bị cuốn vào vòng xoáy bê bối. FBI không tiến hành điều tra theo cách thông thường từ trên xuống mà đi tìm mắt xích yếu nhất để biến thành nội gián giúp lần theo dấu vết tham nhũng, và Charles “Chuck” Blazer chính là người phù hợp nhất cho vai trò này.
Chuck Blazer xuất hiện như một nhân vật đầy tính ranh mãnh và phức tạp. Là một người Mỹ giàu có và xa hoa, ông ta biến CONCACAF thành một công cụ kiếm tiền cá nhân hiệu quả nhất. Blazer sống cuộc đời vương giả với hai căn hộ sang trọng tại Tháp Trump New York, một căn dành cho ông và một cho những chú mèo yêu quý của mình. Tuy nhiên, ông lại mắc sai lầm chí tử khi không khai báo thuế đúng quy định với chính phủ Mỹ.
Chuck Blazer là đầu mối đầu tiên dẫn đến sự sụp đổ của cả một đế chế
Vào tháng 11 năm 2011 trên con phố số 56 ở Manhattan, FBI phối hợp cùng Sở Thuế vụ Mỹ (IRS) tiếp cận Blazer với những bằng chứng không thể bác bỏ. Đứng trước nguy cơ ngồi tù nhiều năm, Blazer quyết định hợp tác trở thành nguồn tin mật cung cấp thông tin cho FBI. Ông âm thầm ghi âm các cuộc hội thoại với đồng nghiệp trong ban lãnh đạo FIFA ngay cả lúc diễn ra Thế vận hội London 2012. Từ vị thế ông hoàng bóng đá, Blazer đã trở thành điệp viên nội bộ góp phần phá vỡ mạng lưới tham nhũng.
Từ lời khai và tài liệu âm thanh do Blazer cung cấp, FBI mở rộng điều tra và lần theo dòng tiền phi pháp để phanh phui mạng lưới tham nhũng sâu rộng hơn. Một nhân chứng quan trọng khác là Jose Hawilla – chủ tịch công ty tiếp thị thể thao lớn tại Brazil. Qua lời khai của Hawilla, bức tranh về văn hóa hối lộ ăn sâu bám rễ vào hệ thống bóng đá Nam Mỹ dần rõ nét hơn bao giờ hết. Ông tiết lộ rằng từ năm 1991 khi quyền phát sóng Copa America được mua bán cho công ty mình, các quan chức cấp cao CONMEBOL như Nicolas Leoz đã trực tiếp yêu cầu khoản lợi nhuận cá nhân từ thương vụ này.
Jose Hawilla thừa nhận nền bóng đá Nam Mỹ đã chìm đắm trong hối lộ
Kể từ đó, việc trao đổi hối lộ trở thành tục lệ không thể thiếu trong kinh doanh quyền phát sóng tại Nam Mỹ. Các hợp đồng truyền hình giá trị lớn liên quan tới các đội tuyển danh tiếng như Brazil hay Argentina đều gắn liền với khoản ‘hoa hồng’ hàng triệu đô la nhằm mang lại lợi ích cá nhân cho các quan chức như Leoz, Ricardo Teixeira – cựu chủ tịch liên đoàn Brazil hay Julio Grondona – nguyên chủ tịch liên đoàn Argentina. Họ xem đây như phần thưởng hiển nhiên của quyền lực mình nắm giữ.
Sepp Blatter – người đứng đầu FIFA bị ép phải từ chức ngay sau vụ bắt giữ ở Zurich – luôn phủ nhận mọi cáo buộc tham nhũng có liên quan đến trụ sở FIFA tại Zurich. Ông cho rằng đây chỉ là hậu quả của cuộc trả thù chính trị sau khi Mỹ thất bại trong việc giành quyền tổ chức World Cup 2022 về tay Qatar. Tuy nhiên lập luận này bỏ qua các bằng chứng xác thực về tham nhũng sâu sắc bên trong FIFA cũng như các sự kiện trọng yếu.
Chuck Blazer và Sepp Blater đều là những cái tên máu mặt của FIFA nhúng chàm
Bản cáo trạng dài tới 164 trang tố cáo Jack Warner nhận hối lộ lên đến 10 triệu USD để đảm bảo phiếu bầu cho Nam Phi đăng cai World Cup 2010. Cùng với đó là vụ bê bối năm 2011 khi các phong bì chứa tiền mặt trị giá khoảng 40 nghìn USD mỗi phong bì được phát tận tay đại biểu liên đoàn vùng Caribbean nhằm đổi lấy phiếu bầu cho ứng viên chủ tịch FIFA Mohamed bin Hammam đến từ Qatar.
Đế chế bóng đá của Warner sụp đổ
Dù cuộc điều tra ban đầu có thể xuất phát từ động cơ chính trị hoặc cạnh tranh địa chính trị, song kết quả cuối cùng là lột trần hoàn toàn một hệ thống tham nhũng được xây dựng bài bản suốt nhiều năm trời bên trong FIFA. Những kẻ quyền lực tưởng chừng bất khả xâm phạm dưới ánh sáng hào nhoáng giờ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Phiên tòa 2017 xét xử 3 vị trí cấp cao trong hệ thống bóng đá quốc tế
Những nhân vật từng di chuyển bằng phi cơ riêng khắp thế giới, nghỉ dưỡng tại khách sạn sang trọng và nắm quyền quyết định tương lai của World Cup cuối cùng cũng bị đưa ra ánh sáng công lý. Mặc dù phiên tòa cuối cùng chỉ tập trung xử lý ba cá nhân, nhưng cuộc thanh trừng do FBI phát động đã thay đổi hoàn toàn nhận thức thế giới về bộ máy quản lý bóng đá toàn cầu.
Vụ án đã trở thành vết nhơ không thể xóa nhòa của FIFA
Trong khi Jack Warner vẫn đang tìm cách tránh bị dẫn độ khỏi Trinidad; Ricardo Teixeira an toàn tại Brazil khi quốc gia này không có hiệp định dẫn độ với Mỹ; Nicolas Leoz bị quản thúc tại gia ở Paraguay thì chiến dịch truy quét tham nhũng kéo dài bởi FBI vẫn tiếp tục để rửa sạch hình ảnh nền bóng đá thế giới. Câu chuyện này minh chứng rằng ngay cả những đế chế tưởng chừng bất khả xâm phạm nhất cũng có thể gục ngã khi công lý vào cuộc.
