Crystal Palace
Việc Nhật Bản đứng ở vị trí thứ 15 trên BXH FIFA, đồng thời dẫn đầu châu Á, không phải là sự tình cờ. Đó là minh chứng rõ nét cho một chiến lược phát triển bóng đá bài bản, khoa học và toàn diện, được xây dựng và thực hiện một cách kiên trì trong nhiều năm. Thành công này là kết quả của sự hợp nhất giữa chính phủ, các liên đoàn, trường học và người dân, tạo nên một hệ sinh thái bóng đá vững mạnh.
Bí quyết thành công của bóng đá Nhật Bản: Hành trình từ chiến lược dài hạn đến vị thế số 1 châu Á
Một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào sự phát triển thể chất của các cầu thủ Nhật Bản là chính sách “Bữa ăn học đường” (School Lunch Program) được triển khai từ năm 1947. Chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng với thịt, cá, trứng, rau xanh và sữa đã giúp cải thiện đáng kể chiều cao trung bình của người Nhật. Theo số liệu của Health Japan 21 (phiên bản 2013–2023), chiều cao trung bình của nam giới đã tăng khoảng 10cm so với thập niên 1950, và nữ giới tăng 8cm. Điều này đã tạo ra thế hệ cầu thủ với thể hình vượt trội, thể hiện rõ nét tại World Cup 2022 khi hàng thủ Nhật Bản, dù thấp hơn đối thủ Đức, vẫn thi đấu ngang sức trong các tình huống tranh chấp bóng bổng.
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, thói quen vận động thường xuyên cũng là một yếu tố then chốt. Nghiên cứu của Yamada et al. trên BMC Public Health năm 2020 chỉ ra rằng người Nhật đi bộ trung bình 6.000 bước/ngày, cao hơn nhiều so với con số 3.600 bước của người Việt Nam (nghiên cứu tại Đà Nẵng năm 2017). Việc vận động thường xuyên không chỉ giúp tăng cường thể lực mà còn kích thích sản sinh hormone tăng trưởng, đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển chiều cao ở tuổi vị thành niên.
Chiến lược 100 năm của JFA (Hiệp hội Bóng đá Nhật Bản), bắt đầu từ năm 1990, tập trung vào việc xây dựng một hệ sinh thái bóng đá toàn diện, từ trường học đến các giải trẻ, CLB chuyên nghiệp và đội tuyển quốc gia. Họ không chỉ trông chờ vào những tài năng bẩm sinh mà đầu tư vào việc đào tạo bài bản cho mọi cầu thủ.
Vai trò của văn hóa cũng không thể phủ nhận. Captain Tsubasa, bộ manga ra đời năm 1981, đã trở thành một biểu tượng văn hóa, truyền cảm hứng cho hàng triệu người trẻ đam mê bóng đá. Thậm chí, nhiều cầu thủ Nhật Bản tham dự World Cup 2002 đã thừa nhận Captain Tsubasa là động lực thúc đẩy họ theo đuổi sự nghiệp bóng đá chuyên nghiệp.
Giải bóng đá trung học toàn quốc Nhật Bản, được tổ chức hàng năm vào tháng 12, là một minh chứng cho sự đầu tư vào bóng đá trẻ. Giải đấu được truyền hình trực tiếp trên NHK, thu hút hàng triệu khán giả, tạo ra một môi trường cạnh tranh sôi nổi và chuyên nghiệp ngay từ cấp học đường. Sự thành công của giải đấu này được thể hiện qua việc nhiều cầu thủ tài năng, như Kaoru Mitoma, lựa chọn theo học đại học để tiếp tục trau dồi kỹ năng trong hệ thống giải học đường chất lượng cao.
JFA còn tổ chức các giải đấu dành cho người cao tuổi (từ 40-70 tuổi), khuyến khích mọi người tham gia hoạt động thể thao, góp phần duy trì phong trào bóng đá rộng khắp trong xã hội. Sự tham gia tích cực của gần 42.000 người vào năm 2021, tăng gấp 9 lần so với năm 2000, chứng tỏ sự thành công của chính sách này.
Sự ra đời của J.League năm 1993 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự phát triển bóng đá chuyên nghiệp Nhật Bản. Chính sách bắt buộc các CLB phải liên kết với địa phương, đặt tên đội bóng theo địa danh, và tuân thủ các quy định về tài chính minh bạch đã tạo ra một môi trường bóng đá chuyên nghiệp và bền vững.
Hơn nữa, J.League còn hợp tác chiến lược với các giải đấu hàng đầu thế giới như La Liga và Bundesliga, tạo điều kiện cho cầu thủ trẻ Nhật Bản có cơ hội ra nước ngoài thi đấu và học hỏi kinh nghiệm. Việc này giúp họ nâng cao trình độ chuyên môn và mở rộng tầm nhìn quốc tế.
Tóm lại, thành công của bóng đá Nhật Bản không chỉ đến từ tài năng cá nhân mà còn từ một hệ sinh thái bóng đá hoàn chỉnh, được xây dựng dựa trên chiến lược dài hạn, sự đầu tư bài bản và sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, liên đoàn, trường học và người dân. Đây là một mô hình đáng để các quốc gia khác, đặc biệt là các quốc gia châu Á, học hỏi và áp dụng.
